Szalunki na płyty i stropy:
Deskowanie, częściowe i całkowite rozdeskowanie
Szalowanie płyt lub stropów jest procesem budowlanym, w którym należy zachować szczególną uwagę i podjąć wszelkie niezbędne środki ostrożności.
Jeśli pracujesz w sektorze budowlanym i zamierzasz rozpocząć budowę, pamiętaj o dokładnym przeanalizowaniu procesu wykonania konstrukcji, zwłaszcza w zakresie dotyczącym płyt lub stropów.
Szalunek jest konstrukcją pomocniczą, która podtrzymuje obciążenie płyt podczas wykonywania. Składa się z powierzchni szalunkowej (płyty, deski), która opiera się na konstrukcji wsporczej na podwójnie ułożonych belkach, wspartej z kolei na elementach nośnych (stemplach lub krążynach), dzięki którym szalunek znajduje się na pewnej wysokości.
Fakt występowania dużej różnorodności wysokości na budowach sprawia, że elementy nośne są najbardziej krytyczne. Jeśli chcemy mieć pełną kontrolę nad systemem, na danej budowie musimy zwrócić uwagę na charakterystykę materiału podporowego dopasowaną do danej wysokości.
Jakie są najważniejsze czynności do wykonania podczas szalowania stropów?
Zasadniczo są to dwie czynności: Deskowanie i rozdeskowanie
Deskowanie: Ułożenie podpory przed betonowaniem płyt lub stropów zgodnie z konfiguracją wymaganą przez system szalunkowy.
Usuwanie deskowania: Usunięcie materiału podporowego, gdy płyta lub strop uzyskały już wystarczającą wytrzymałość do utrzymania obciążenia, jakie muszą przyjąć. Usuwanie deskowania może być częściowe lub całkowite.
Dlaczego szalunek można odzyskać?
Najpewniej zetknęliście się z kierownikiem budowy, który nie pozwolił Ci odzyskać żadnego elementu szalunku, dopóki beton nie był w pełni dojrzały lub z jakimś inżynierem, dla którego szybkie odzyskanie szalunku oznacza krytyczną czynność, zwykle szkodliwą dla konstrukcji.
Czasami prędkość jest postrzegana w procesie budowy jako niepewny element konstrukcji.
Czy tak jest naprawdę? Sprawdźmy!
Podczas betonowania stropu układa się ciekły beton na płycie szalunku, który przytrzymuje i nadaje mu kształt. Po ułożeniu, beton wiąże i twardnieje, przekształcając się w sztywny element.
Proces utwardzania jest szybki czy powolny? Przepisy mówią, że w normalnych warunkach (20ºC) beton po 3 dniach uzyskuje 40% swojej końcowej wytrzymałości charakterystycznej.
W tym okresie na pewno beton w stropie przestał być ciekły, wobec czego nie ma konieczności dalszego utrzymywania szalunku i części jego konstrukcji wsporczej.
Odzyskanie szalunku staje się działaniem zdroworozsądkowym, pozwalającym na optymalizację wykorzystania sprzętu, używając poszczególnych elementów wtedy, gdy jest to absolutnie konieczne.
Przy zagłębianiu się w analizę procesu budowlanego okazuje się, że usuwanie deskowania z konstrukcji jest nie tylko nieszkodliwe dla niej, ale że jest konieczne i korzystne do bezpiecznego wznoszenia budynku.
Możliwość usunięcia szalunku i deskowania nie oznacza, że można to zrobić w dowolny sposób, przeciwnie, czynność ta musi być odpowiednio obliczona i kontrolowana.
Częściowe i całkowite rozdeskowanie
Czym jest częściowe usunięcie deskowania?
Czynność usuwania deskowania, w której nie wszystkie podpory są usuwane w tym samym czasie, ale realizowane jest to etapami.
W pierwszym etapie, po 3 dniach, można usunąć całą powierzchnię szalunku (odzyskiwanie) i część jego konstrukcji wsporczej, pozostawiając jako podparcie stropu belki rozmieszczone co 2 m wraz z odpowiednimi podporami, co stanowi proces rozdeskowania. Jako że ten rozstaw podpór jest znacznie mniejszy niż rozstaw konstrukcji (6-7 m), wymagana wytrzymałość stropu jest niska, zwykle wynosi 40% fck.
W drugim etapie usuwane są podpory pozostawione jako wsparcie do czasu, aż beton osiągnie 100% fck.
Należy pamiętać, że podczas częściowego usuwania deskowania, strop nigdy nie przestaje być podtrzymywany do czasu, aż uzyska pełną wytrzymałość.
Czym jest całkowite usunięcie deskowania?
Czynność usuwania deskowania, podczas której całkowicie usuwa się podpory, pozostawiając strop samodzielnie podtrzymujący obciążenia. Z uwagi na fakt, że strop nie będzie miał żadnego podparcia, wymagana wytrzymałość jest wyższa niż w przypadku częściowego usunięcia deskowania i jest ona szacowana na poziomie 65-70% fck dla normalnych warunków obciążenia i temperatury.
W przypadku budynków z większą liczbą pięter, po przeprowadzeniu całkowitego usunięcia deskowania, strop będzie obciążany stropami znajdującymi się wyżej, dlatego też należy mu „pomóc” za pomocą podpór przenoszących wzrastające obciążenia – następuje proces PONOWNEGO DESKOWANIA LUB PONOWNEGO PODPIERANIA. Ten system ponownego deskowania będzie utrzymywany do czasu, aż beton uzyska 100% fck.
Kiedy można przeprowadzić całkowite usunięcie deskowania?
Wcześniej powiedzieliśmy, że wartość niezbędnej wytrzymałości w normalnych warunkach wynosi około 65-70% fck, ale jej ostateczna wartość będzie zależeć od obliczeń wykonanych dla charakterystyki danej budowy.
Zaskakujące może być, że nie mówimy o konieczności 100-procentowej wytrzymałości
Wartość fck powinna wynosić 100%, jeśli podczas całkowitego usuwania deskowania strop obciążany jest 100-procentowym przewidywanym obciążeniem projektowym, ale jeśli wartość wywieranego w tym czasie obciążenia jest niższa, wymagana wytrzymałość również może być niższa. Ogólnie ujmując, obciążenie wywierane podczas budowy jest mniejsze niż obciążenie projektowe, ponieważ przy budowie obejmuje tylko obciążenie szalunku, pracowników itp., podczas gdy w gotowym i oddanym do użytku budynku należy jeszcze uwzględnić posadzki, ściany działowe, obciążenia użytkowe itp.
Wszyscy autorzy zgadzają się co do tego, że wytrzymałością krytyczną dla tej czynności jest wytrzymałość betonu na rozciąganie, a jej wartość będzie zależeć od współczynnika ⍺, który odnosi się do obciążenia konstrukcyjnego działającego na strop i jego obciążenia projektowego:
α = Qc⁄Qd
Gdzie:
Qc – Charakterystyczne obciążenie konstrukcyjne (ciężar własny stropu + obciążenia wykonawcze)
Qd – Charakterystyczne obciążenie obliczeniowe (ciężar własny płyty + obciążenia stałe + obciążenia użytkowe)
Jak uzasadnić lub obliczyć częściowe usunięcie szalunku?
Zostań z nami, wyjaśnimy w następnym artykule!
